Arteriet koronare janë arteriet e zemrës të cilat furnizojnë muskulin e zemrës (miokardin) me gjak dhe nëpërmjet tij i sjellin zemrës oksigjenin e domosdoshëm për jetën.
Emri i tyre vjen nga trajektorja si kurore përreth zemrës.
Ekziston arteria koronare e majtë dhe ajo e djathtë. Arteria e majtë furnizon murin e përparmë, murin anësor dhe atë ndarës të ventrikujve (septumin). Muri i pasëm, ashtu si dhe atriumi dhe ventrikuli i djathtë, furnizohen në shumicën e rasteve nga arteria koronare e djathtë.
Sëmundja koronare ka si karakteristike kryesore ngushtimin per shkak te arteriosklerozes (kalcifikimeve). Si pasoje mund te shkaktohen crregullime te qarkullimit te gjakut te muskulit te zemres, te cilat mund te japin ndijesine e peshes dhe dhimbjes ne derrasen e kraharorit apo marrje fryme. Me pas shfaqen simptoma ne sforcime fizike e me vone dhe ne qetesi.
Ne raste te renda mund te ndodhe bllokimi i menjehershem i arteries koronare, i cili shkakton infarktin akut te miokardit qe eshte nje situate jetekercenuese.
Faktoret e rrezikut te semundjes koronare
Shkaqet e sëmundjes koronare janë të shumëfishtë. Përveç faktorëve të trashëgimisë, të tjerë janë dhe crregullimet e yndyrnave në gjak, duhanpirja, tensioni i lartë i gjakut, diabeti, mbipesha. Në diabet te instaluar prej vitesh, simptomat ose edhe vete një infarkt miokardi mund të mbeten jo rrallë të fshehta.
Diagnostikimi i semundjes koronare
Dyshimi per semundje te arterieve koronare vjen si rezultat i ankesave tipike dhe historia e kaluar e pacienteve. Diagnostikimi i semundjes koronare hetohet me tej me proven ushtrimore (EKG stres test, eko-stres, stres-MRI) dhe ne fund vertetohet me vizualizimin e eneve koronare permes koronarografise (ose ne raste te vecanta me angioskaner koronar).
Sot kemi ne dispozicion shume mundesi terapeutike per trajtimin e semundjes koronare: nga zgjerimi me ballon dhe implantimin e stentit, kirurgji mini-invazive deri ne nje kombinim te ketyre eksperiencave, ne te cilen kardiologet dhe kardiokirurget bashkepunojne per t’ju trajtuar.
Urgjence/Infarkti i miokardit
Ne vendet e industrializuara, infarkti i miokardit eshte nje nga shkaqet kryesore te vdekshmerise. Infarkti i miokardit eshte nje urgjence mjekesore, ecila duhet trajtuar sa me shpejt te jete e mundur.
Rezultatet me te mira arrihen nese jepet nje trajtim definitiv brenda 90 minutave (koha eshte muskul –time is muscle). Trajtimi definitiv nenkupton hapjen e kesaj ene gjaku sa me shpejt pergjate procedures se koronarografise
Emri i tyre vjen nga trajektorja si kurore përreth zemrës.
Ekziston arteria koronare e majtë dhe ajo e djathtë. Arteria e majtë furnizon murin e përparmë, murin anësor dhe atë ndarës të ventrikujve (septumin). Muri i pasëm, ashtu si dhe atriumi dhe ventrikuli i djathtë, furnizohen në shumicën e rasteve nga arteria koronare e djathtë.
Sëmundja koronare ka si karakteristike kryesore ngushtimin per shkak te arteriosklerozes (kalcifikimeve). Si pasoje mund te shkaktohen crregullime te qarkullimit te gjakut te muskulit te zemres, te cilat mund te japin ndijesine e peshes dhe dhimbjes ne derrasen e kraharorit apo marrje fryme. Me pas shfaqen simptoma ne sforcime fizike e me vone dhe ne qetesi.
Ne raste te renda mund te ndodhe bllokimi i menjehershem i arteries koronare, i cili shkakton infarktin akut te miokardit qe eshte nje situate jetekercenuese.
Faktoret e rrezikut te semundjes koronare
Shkaqet e sëmundjes koronare janë të shumëfishtë. Përveç faktorëve të trashëgimisë, të tjerë janë dhe crregullimet e yndyrnave në gjak, duhanpirja, tensioni i lartë i gjakut, diabeti, mbipesha. Në diabet te instaluar prej vitesh, simptomat ose edhe vete një infarkt miokardi mund të mbeten jo rrallë të fshehta.
Diagnostikimi i semundjes koronare
Dyshimi per semundje te arterieve koronare vjen si rezultat i ankesave tipike dhe historia e kaluar e pacienteve. Diagnostikimi i semundjes koronare hetohet me tej me proven ushtrimore (EKG stres test, eko-stres, stres-MRI) dhe ne fund vertetohet me vizualizimin e eneve koronare permes koronarografise (ose ne raste te vecanta me angioskaner koronar).
Sot kemi ne dispozicion shume mundesi terapeutike per trajtimin e semundjes koronare: nga zgjerimi me ballon dhe implantimin e stentit, kirurgji mini-invazive deri ne nje kombinim te ketyre eksperiencave, ne te cilen kardiologet dhe kardiokirurget bashkepunojne per t’ju trajtuar.
Urgjence/Infarkti i miokardit
Ne vendet e industrializuara, infarkti i miokardit eshte nje nga shkaqet kryesore te vdekshmerise. Infarkti i miokardit eshte nje urgjence mjekesore, ecila duhet trajtuar sa me shpejt te jete e mundur.
Rezultatet me te mira arrihen nese jepet nje trajtim definitiv brenda 90 minutave (koha eshte muskul –time is muscle). Trajtimi definitiv nenkupton hapjen e kesaj ene gjaku sa me shpejt pergjate procedures se koronarografise